Tussen heuvels en rivier: Een ideale ontdekking

In de voorjaarstuin, (oranje) geum coccineum en geranium macrorrhizum. Foto: NME.

Het verbaast mij altijd hoe nieuw een voorjaar is. Ik bedoel dan niet de verandering van het seizoen, de terugkeer van warmte en licht en de schoonheid van hoe de wereld om ons heen zich opnieuw vult nadat alles zich in de winter teruggetrokken had, of afgestorven was. Nee, wat mij treft, is dat je die enorme, totale verandering voor het eerst beleeft. Ieder jaar weer. Na de winter, hoe die ook was, is het voorjaar een onbevattelijk feest. De komst van het voorjaar maakt zelfs meer indruk dan wat je je voorstelde toen het nog niet zover was. Wat wonderbaarlijk is, laat zich niet goed voorstellen. En misschien zie je wel over het hoofd dat je zelf veranderde, tijdens de vier seizoenen die je meemaakte en met jou je blik.

We schreven op deze plek al vaker hoe belangrijk het is, de grond in de tuin niet onbedekt te laten liggen. Er zijn natuurlijk bodembedekkende planten, maar daarmee kom je er in het algemeen niet. De meeste planten groeien omhoog en als ze al te dicht bij elkaar komen staan, doordat ze zich uitbreiden, krijgen ze op een ogenblik last van elkaar. Er blijft dus altijd wel wat ruimte open.
Dit voorjaar ontdekte ik een manier om de bodem te bedekken die alles overtrof wat ik op dat gebied eerder ondernomen had. In het najaar hadden wij hopen gemaakt van laagjes gemaaid gras en afgevallen blad, steeds afgewisseld met wat zwarte grond. Belangrijk is, het gras te ‘strooien’ en geen dikke lagen te maken. Door de rust in de winter klinken de stapels in. Echte compost werd het niet en er waren amper wormen in te zien, wat ons aanvankelijk teleurstelde. Toch zag het er wel goed uit. Het mengsel was enigszins verteerd en ik verdeelde het over de tuin, in een laag van een centimeter of acht, tussen de planten. Het zag er vriendelijk uit, het geurde aangenaam en het beschermde de bodem tegen uitdrogen. Dat was dit voorjaar wel nodig. En het werkte. Zonder dat we water hadden gegeven bleek de grond onder de mulchlaag vochtig te zijn. Hij was dus vochtig geworden, niet gebleven! De wormen beviel de aanpak ook. Nooit waren er zoveel, terwijl het seizoen uitgesproken droog is. En overal waar je een plukje van het gras-en-bladmengsel optilt, zijn kleine beestjes in de weer, kevers, spinnetjes, duizendpootachtigen, larven.
De mulchlaag bevat heel weinig onkruidzaad. Onkruidjes die toch opkomen, laten zich zeer gemakkelijk uittrekken.
Zo’n methode is heel dankbaar. Niet alle blad en gemaaid gras hoeft afgevoerd te worden. Dat scheelt werk. De bergjes zijn in de winter allicht voor allerlei diertjes en schimmels aantrekkelijk. In het voorjaar gestrooid in de tuin verbetert de gras-bladaarde de levensomstandigheden van de planten en de dieren, waarvan er meteen veel meer komen. De bodem wordt gezonder, luchtig. En dat allemaal bovenop de broodnodige waterbesparing en de moeite van het gieten en sproeien.
Intussen is de wereld groen geworden. Nog even en we zijn vergeten dat al die groei van na de winter is. Onvoorstelbare massa’s plantaardig materiaal zijn in een paar maanden ontstaan. Processen waar we gewoonlijk van denken dat ze traag zijn, maken ongemerkt uit vrijwel niets een begin van een boom. Binnen de kortste keren heeft het zich solide gevestigd in de grond. Het kleine bergt ongekende krachten. Ik heb eens iemand ontmoet, die hier zo door gefascineerd was dat hij het niet kon laten, eikels, beukenootjes en zaden van andere bomen te laten ontkiemen, op zijn balkon in Amsterdam. Hij zorgde goed voor zijn zaailingen. Die werden boompjes en de boompjes werden bomen. Tenslotte werd de last voor het balkon gevaarlijk-zwaar (het is met de bomen niet goed afgelopen). Laten wij wat groeien wil laten groeien waar het groot kan worden. Bomen ook. Laten we bomen planten.
Graag nodigen wij lezers die iets interessants te vertellen hebben dat de natuur in onze eigen omgeving vooruithelpt, of vragen daarover, Vereniging Natuur en Milieu Epe te schrijven: op mailadres info@natuurenmilieuepe.nl. Zie ook www.natuurenmilieuepe.nl.